Nog niet zo ontzettend lang geleden studeerde ik af als verpleegkundige aan de hbo-v. Tijdens m’n stages had ik natuurlijk het een en ander aan wondzorg gezien. Maar terugkijkend was het vooral decubitus waar de spaarzame aandacht naar uitging.

In de wijk heb ik daar veel minder mee te maken dan andere vormen van wondzorg. Daar zijn het hoofdzakelijk ulcera aan het been en operatiewonden die ik tegenkom. Theoretisch onderwijs over compressietherapie heb ik echter nooit gehad. Wel een fijne stagebegeleider die me leerde beenvolgend te zwachtelen. Maar waaróm ik dat deed werd pas veel later duidelijk, toen ik zelf de boeken in dook.

Er was dus sprake van een kloof tussen mijn beroepsopleiding en het vak dat ik ben gaan uitoefenen. En daarin blijk ik niet alleen te staan. In een integratieve review van de literatuur zochten Kielo et al. (1) naar publicaties over de wondzorg competenties van 3^e– en 4^e-jaars studenten verpleegkunde. Die waren suboptimaal. Gemiddeld scoorden de studenten tussen 58 – 61% op het gebied van kennis. Studenten voelden zich vaak niet competent in het bepalen van risico op decubitus en het managen ervan (vaardigheid) . Wél vonden ze wondzorg vaak interessant (attitude). Ironisch genoeg bleek in één onderzoek het verband tussen attitude en kennis invers te zijn: studenten met een positieve attitude hadden minder kennis. Vrijwel alle onderzoeken gingen over decubitus en de onderzoeken waren veelal matig van kwaliteit, wat generalisatie bemoeilijkt.

Zelf denk ik dat de review er niet  gek ver naast zit. Het zou interessant zijn om te weten hoe het staat met de competenties van de Nederlandse pas afgestudeerde verpleegkundigen. Voor wondverpleegkundigen is er onderzoek gedaan naar benodigde competenties (2), dus er ligt een framework om te kijken waar studenten aan zouden moeten voldoen. Maar voor zover mij bekend is er bijvoorbeeld geen minor beschikbaar over wondzorg voor de HBO-V. Een kleine poll op de Facebookpagina van de V&VN wees dat ook uit. Dat is jammer want, hoewel het misschien niet tot de ‘essentiële zorg’ word gerekend (3) is het wel een ontzettend veel voorkomend probleem voor nagenoeg iedere verpleegkundige in de Algemene en Maatschappelijke gezondheidszorg.

Bram Hengeveld, protocolschrijver bij Vilans (Utrecht), Wijkverpleegkundige bij Livio (Enschede), klinisch epidemioloog i.o. (AMC/UvA).

Reageren: klik hier

1. Kielo E., Salminen L., Stolt M. Graduating student nurses’ and student podiatrists’ wound care competence – An integrative literature review. Nurse education in practice, 2018;29:1-7.
2. Eskes A M, Maaskant JM, Holloway S, et al. Competencies of specialised wound care nurses: a European Delphi study. International woundjournal, 2013:1-10.
3. Feo R, Conroy T, Jangland Eet al.Towards a standardised definition for fundamental care: A modified Delphi study. Journal of Clinical Nursing, 2018;27(11-12):2285-99